Miskraam

Een miskraam wil zeggen dat het kindje (embryo) in de eerste 16 weken van de zwangerschap wordt afgestoten door het vrouwelijk lichaam. Bij een miskraam is er sprake van een onvoltooide zwangerschap waarbij het kindje nog niet levensvatbaar is.

Bloedverlies komt in de eerste 16 weken van de zwangerschap bij 20% van de zwangere vrouwen voor (1 op de 5). Bij de helft van deze vrouwen stopt het bloedverlies na een aantal dagen en gaat de zwangerschap normaal verder. Bij de andere helft houdt het bloedverlies aan en kan er sprake zijn van een miskraam.
Als er bij een vermoeden op een miskraam met echo onderzoek een kindje ín je baarmoeder mét een kloppend hartje wordt gezien, dan kan de prognose van de zwangerschap gunstiger zijn: de kans op een goede afloop is dan 90 á 95%. De mogelijkheid dat de miskraam toch doorzet, blijft helaas aanwezig.
Ongeveer 10% van alle voor de vrouw waarneembare zwangerschappen eindigt uiteindelijk in een miskraam. Naarmate de leeftijd van een vrouw toeneemt, neemt ook de kans op en miskraam toe. Een miskraam valt niet van te voren te voorspellen. Je kunt ook niets doen om een miskraam te voorkomen. De meeste miskramen treden op tussen 5 en 9 weken van de zwangerschap.

Een symptoom van een spontane miskraam is vaginaal bloedverlies. Dit kan gepaard gaan met lichte onderbuik- en rugpijn. Hoe verder de termijn van de zwangerschap waarbij de miskraam ontstaat, hoe meer onderbuik- en rugpijn er vaak is. Deze buikpijn kan aanvoelen als (heftige) menstruatie krampen of (lichte) weeën. Daarnaast kunnen zwangerschapsverschijnselen zoals gespannen/pijnlijke borsten en/of (ochtend)misselijkheid afnemen/verdwijnen.

Je kan, zoals hierboven beschreven, al bloedverlies en/of buikpijn hebben of andere redenen waardoor je vermoedens hebt van een miskraam. Dit kan in sommige gevallen bevestigd worden met één of meerdere echo’s.
Afhankelijk van de zwangerschapsduur waarin een miskraam optreedt, kan een echo onderzoek verricht worden of zullen wij adviseren het spontane beloop af te wachten met een aantal instructies. Deze instructies zijn hieronder te vinden onder “wanneer bellen”.
Het kan echter ook zo zijn dat er geen enkel vermoeden bestaat dat er sprake is van een miskraam (ook wel missed abortion genoemd). In dit geval kun je het te horen krijgen bij de intake/de eerste of latere echo van je verloskundige/arts of echoscopist. 
In sommige situaties kan niet direct met zekerheid gezegd worden of er sprake is van een missed abortion. In deze situatie bespreken wij samen wanneer herhaling van het echo onderzoek kan worden ingepland.

Een zwangerschap bestaat uit een vruchtzak met daarin het kindje (embryo). Het embryo ontwikkelt zich bij een normale zwangerschap tot een baby. Bij de meerderheid van de miskramen vóór 16 weken berust het op stoornissen in het ontwikkelingsproces van het embryo.
In ongeveer de helft hiervan heeft het embryo een chromosomale afwijking. Deze chromosoomafwijkingen zijn zelden erfelijk! Dit heeft dan geen gevolgen voor een eventuele volgende zwangerschap. Soms is er sprake van een leeg vruchtzakje, zonder embryo, dit wordt ook wel windei of blighted ovum genoemd.

Een miskraam is van de natuur een soort ‘selectie’, waardoor stoornissen in de aanleg alsnog worden gecorrigeerd door afstoting; de miskraam. Met het toenemen van de leeftijd treedt vaker een miskraam op, omdat het aantal chromosomale afwijkingen bij het embryo dan ook toenemen.

Na het vaststellen van een miskraam (eventueel met behulp van een echo) kan het spontane beloop van een miskraam afgewacht worden. Indien je al bloedverlies of buikpijn hebt, is het advies af te wachten tot dit doorzet, dit zal normaliter binnen een aantal dagen gebeuren. Indien er nog geen symptomen zijn van een miskraam, kun je afwachten tot de eerste symptomen, in overleg ongeveer 1-2 weken.
Vrouwen bij wie de miskraam spontaan is verlopen kunnen de miskraam meestal beter verwerken.
Indien na het vaststellen van een miskraam (missed abortion) een spontaan verloop van de miskraam uitblijft, kan een verwijzing naar de gynaecoloog noodzakelijk zijn.
Het is belangrijk goede voorlichting te krijgen over de keuzes en gevoelens.

Meestal begint een miskraam met bloedverlies. De bloeding kan binnen enkele uren tot dagen toenemen en een korte periode (aantal uren) hevig zijn. Indien het bloedverlies doorzet en je het vruchtzakje verliest gaat dit gepaard met stolsels en stukjes weefsel. Afhankelijk van de zwangerschapstermijn waarin je de miskraam doormaakt verschillen de stolsels, het weefsel en het vruchtzakje van grote.
Hoe verder de ontwikkeling, hoe groter het kindje en hoe heftiger de krampen vaak zijn. Het verliezen van de stolsels, weefsel en het vruchtje gaat vaak gepaard met onderbuiks- en rugpijn. Dit kan aanvoelen als menstruatieachtige of weeën achtige pijn. Na verlies van de complete vruchtzak is de buik- en rugpijn vrijwel direct voorbij en neemt het bloedverlies snel af.
Meestal (80%) is de miskraam binnen zeven tot veertien dagen na het eerste bloedverlies doorgezet, of verlies je geen bloed meer. Een zwangerschapstest na het doormaken van een miskraam kan nog lang (tot 2 maanden) positief blijven.
Indien na het vaststellen van een miskraam (missed abortion) een spontaan verloop van de miskraam uitblijft, kan een verwijzing naar de gynaecoloog noodzakelijk zijn.

• Voor de pijnklachten tijdens het doormaken van de miskraam mag je pijnstillers gebruiken (het liefst paracetamol).
• Een warme kruik kan bij buik-of rugpijn ook verlichting geven.
• Rustige omgeving 
• Zorg ervoor dat er iemand in huis aanwezig is.

Indien een spontaan verloop van de miskraam uitblijft of je niet wíl wachten tot de miskraam vanzelf op gang komt, kan je worden verwezen naar de gynaecoloog. In het ziekenhuis zijn meerdere medische ingrepen mogelijk om de miskraam compleet te maken. Ook een reden voor actief beleid bij de gynaecoloog is een incomplete miskraam.

Bij een curettage wordt de baarmoeder via de vagina met een dun slangetje leeggezogen of met een schrapertje schoongemaakt. Als alle weefselresten zijn verwijderd, houdt de bloeding vanzelf binnen enkele dagen op. Deze ingreep duurt 5-10 minuten. Je kunt afhankelijk van welk ziekenhuis vaak kiezen tussen plaatselijke verdoving of een korte narcose. In de meeste gevallen kun je na een curettage dezelfde dag weer naar huis.

Bij een curettage is een kleine kans op complicaties waardoor verdere behandeling nodig is. Voor meer informatie hierover verwijzen we je naar de gynaecoloog.

Als je ongerust bent mag je altijd contact opnemen met Puur verloskundigen.
Graag verzoeken wij je om direct contact op te nemen als;

• Als het bloedverlies hevig is en niet meer met een maandverband is op te vangen.
• Bij klachten van sterretjes zien of flauwvallen.
• Als de buikpijn toeneemt en voortdurend aanwezig is.
• Als je koorts krijgt (boven 38 graden Celsius, rectaal gemeten).

Indien de miskraam plaats vindt na een zwangerschapsduur van 10 weken en je een negatieve bloedgroep hebt, is het wenselijk om Anti-D immunoglobulines toe te dienen. Op deze manier kan het ontstaan van rhesus antistoffen worden voorkomen. Rhesus antistoffen kunnen in een volgende zwangerschap problemen veroorzaken. meer informatie over rhesus-bloedgroep en zwangerschap is te lezen in de folder van het RIVM.

Het lichamelijk herstel gaat na een spontane miskraam of curettage bij iedereen anders. Eén tot zes weken na het voltooien van de miskraam, kun je nog wat bloedverlies en bruinige afscheiding hebben. Het is aan te raden om met gemeenschap te wachten tot het bloedverlies voorbij is.
Het opnieuw zwanger worden, wordt door een miskraam niet bemoeilijkt en medisch is het niet nodig om te wachten. De eerstvolgende menstruatie treedt meestal na vier tot zes weken op.
Een miskraam is vaak heel ingrijpend en kan veel emoties en gevoelens met zich meebrengen. Veel vrouwen (en partners) hebben al ideeën over de toekomst met dit kindje en die wordt hen nu plots ontnomen. Gevoelens van o.a. schuld, schaamte, boosheid en (veel) verdriet zijn veel voorkomend. Iedereen verwerkt een miskraam op een andere manier.
Probeer door van je af te schrijven of door te praten met naasten of professionals de miskraam te verwerken. Geef elkaar de ruimte om het ieder op z’n eigen manier te verwerken en neem daar de tijd voor.

Voor verdere informatie verwijzen we je naar de KNOV folder of naar de folder van de gynaecologen. Voor keuzehulp bij miskraam verwijzen we je naar Freya keuzehulp bij miskraam of naar deze keuzekaart. Op de website van de verloskundige is alle informatie ook in een animatiefilm toegelicht.

Sinds 2022 is de Loss-app gratis beschikbaar. Deze app is ontwikkeld om ouders ondersteuning te bieden bij het verlies van zwangerschap of baby, emotioneel en psychosociaal. In de bibliotheek van de app zijn medische artikelen te vinden en er is een mogelijkheid om in contact te komen met lotgenoten.